Škoda – simbol koji traje duže od jednog veka

Iako je ovaj češki brend danas poznat kao deo Volkswagen grupacije pozicioniran ispod VW marke, istorija Škode mnogo je duža i kompleksnija nego što se na prvi pogled čini.

Naime, Škoda je jedan od najstarijih aktivnih automobilskih brendova i osnovana je 1895. godine kao Laurin & Klement, a 1925. godine postaje Škoda kada ga otkupljuje jedan od najvećih regionalnih industrijskih konglomerata tog vremena.

Fabrika u mestu Mlada Boleslav sa uspehom je proizvodila automobile kroz dvadesete i tridesete godine kada su se prvi put pojavila imena Superb, Rapid i Favorit, ali je Drugi svetski rat prekinuo proizvodnju civilnih i uneo nove promene u kompaniju.

S obzirom na to da je Čehoslovačka bila pod nacističkom okupacijom, Škoda je prisilno proizvodila nemačka vojna vozila, a fabrička postrojenja postala su bitan vojni cilj, bombardovan više puta do završetka rata 1945. godine.

Po nemačkoj kapitulaciji i oslobođenju čehoslovačke, Mlada Boleslav je doživela rekonstrukciju i proizvodnja je nastavljena, ovog puta pod komunističkom dirigentskom palicom. Uprkos tome što je Istok kaskao za Zapadom, Škoda je proizvodila konkurentne automobile koji su isprva bili direktno oslonjeni na pređašnje modele, a zatim i novorazvijani u skladu sa vremenom, mogućnostima i ograničenjima sistema.

Tokom šezdesetih godina, Škoda postaje najpoznatija po automobilima sa zadnjim pogonom i motorima postavljenim pozadi i takva gama ostaje njen prepoznatljiv tehnički pečat sve do Škode 130. Prvi automobil iz loze bio je Škoda 1000MB, ali je najznačajniji poneo ime Škoda 100.

Škoda 100 je bila serija limuzina koja se sastojala iz modela 100, 100L, 110L, 110LS, kupe verzije pod imenom 110 R i jako retkih modela 120 S i 130 RS. Tehnički gledano, ovaj automobil se nije mnogo razlikovao od modela 1000 MB, ali je imao malo moderniji dizajn, te unapređen kočioni sistem. Četvorocilindrični motori koji su ga pokretali imali su 1l ili 1.1l zapremine, bili su smešteni iza vozača i imali su odlično konstruisane četvorostepene menjače po kojima je ovaj model ostao upamćen.

Tokom osam godina proizvodnje, Škoda 100 je u svim svojim verzijama proizvedena u preko milion primeraka, što ju je u tom trenutku učinilo najuspešnijom Škodom svih vremena. Osim na matičnom tržištu, ona je izvožena i širom Evrope, kako u drugim komunističkim i socijalističkim zemljama poput Jugoslavije, tako i na razvijenijem zapadu. Kako su godine prolazile, Škodi 100 i njenim derivatima bilo je sve teže da se bori sa zapadnom konkurencijom, ali je sa sadašnje distance njen evropski uspeh neosporan.

Tokom svog proizvodnog veka, Škoda 100 je našla put do mnogih porodica u Jugoslaviji, te su parkinzi širom države obavezno imali bar po jedan ovaj automobil okruglih farova sa škrgama na zadjim krilima. Danas je Škoda 100 čak i kao limuzina popularan istočnoevropski klasik, dok su najtraženije verzije one sa oznakama 110R, 120 S i 130 RS.

Poznate po problemima sa hlađenjem motora, ali i korozijom, Škode 110 nisu više toliko česte na našim oglasnim stranama, posebno u stanju poput ovog u kom se nalazi jedan primerak iz Subotice. U pitanju je verzija 110L za koju njen drugi vlasnik kaže da je u veoma dobro očuvana.

Pričajući sa prodavcem, saznali smo da ju je kupio od svog sugrađanina koji je po ulasku u devetu deceniju života odlučio da prestane da je vozi, te da je automobil samo mehanički osvežen i ispoliran.

Spolja, ovaj automobil zaista izgleda fabrički očuvano, sa blagim tragovima korozije i matiranim stop svetlima, glavnom boljkom gotovo svih starih Škoda.

Njen enterijer mnogo bolje pokazuje godine. Tako je osim zdrave patine u unutrašnjosti prisutno naprsnuće originalnog dvokrakog volana, ali i drugačija boja i dezen naslona suvozačevog sedišta. Ove dve stavke su ujedno i dve najveće mane ove Škode, ali je uprkos tome ona jedan interesantan primerak komunističke automobilske istorije na našim oglasima.

Đorđe Sugaris - Autoslavia